رسانه، صداقت، هنر، شهادت

رسانه، صداقت، هنر، شهادت

کلمات فوق را چگونه می توان به هم مرتبط دانست؟ اگر به ما بگویند با کلمات بالا یک جمله بساز چه می سازیم؟ شاید این یادداشت کوتاه جمله ای باشد متشکل از کلمات بالا.

هنرمند هر چقدر هم دست و پا بزند که «واقعیت» را در اثرش منعکس کند باز «خودش» را روایت کرده است. به عبارتی موفق ترین هنرمند آن کسی است که خودش را بی پیرایه و بی ریا روایت کند. ظاهر سازی و تزویر با دور شدن هنرمند از خودش همراه است که هنرمند را به شکست می کشاند چرا که زود است پرده تزویر برافتد و تماشاگر اثر هنری باطن امر را دریابد. صداقت و خلوص است که در اثر ناب هنری منعکس می شود و به میزانی که خلوص و صداقت هنرمند بیشتر می شود و نسبت او با خودش وثیقتر می شود اثری ماندگارتر و نابتری خلق می کند.

تئوریهایی که اصالت را به مخاطب اثر هنری می دهند و قائل هستند که معنا در پبام نیست بلکه در مخاطب است، هنر را در سطح رسانه تنزل می دهند و هر گاه مخاطب ترفند های رسانه را برای القای معنا دریابد و به تزویر رسانه ای پی ببرد عمر رسانه به پایان می رسد. اما عمر هنر ناب هیچگاه به پایان نمی رسد. دیوان حافظ زنده است زیرا اصالت را به مخاطب نمی دهد تا درصدد بربیاید که پیامی را به او القا کند. او حرف خودش را می زند. کلامی که چون با حقیقت عالم نسبت عمیق و دقیقی دارد بر مخاطب هر زمانی اثر می گذارد و این جمله اخیر خود مجالی جدا می خواهد برای شرح و بسط. لیکن آنچه اهمیت دارد این است که حافظ خود فانی در حقش را روایت می کند. پس هنرمندترین مردم صادقترین آنهاست.

اگر روایتگری و هنر را منحصر به ابزار و قالبهای خاص هنری ندانیم واژه هنرمند می تواند هر کسی که صادقانه سخن می گوید و صادقانه عمل می کند اطلاق شود و چه کسی راستگو از آن کسی که صداقتش را با خون خود اثبات می کند؟ او با خدا پیمان می بندد و صادقانه بر سر پیمانش می ایستد و جان می دهد.  اثر ناب هنری شهید راه حق شهادتش است که نه تنها یک اثر هنری است بلکه الهام بخش خلق آثار هنری دیگر است و مگر شهادت خونین امام حسین علیه السلام و یارانش در زمان عاشورا و در زمین کربلا چه اثر هنرمندانه ای در عالم به جا گذاشته که این همه منشا تولید آثار هنری شده است؟ عجیب نیست اگر بگوییم هنرمندی که شهادت طلب نباشد و شوق فدا شدن در مسیر حق نداشته باشد هنرمند نیست و در حد یک تکنیسین رسانه ای باقی می ماند. حال باید به قول حکیمانه بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی نظری دوباره بیندازیم که چه زیبا در پرده اجمال فرمود: شهادت هنر مردان خداست. و شاید آن حکیم و عارف الهی به این آیه شریفه قرآن نظر داشته است که:

 

مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا

از مومنان مردانی هستند که به پیمانی که با خدا بسته بودند صادقانه وفا کردند

پس بعضی بر سر پیمان خویش جان باختند و بعضی چشم به راهند و هیچ پیمان خود دگرگون نکرده‏اند.

 

سوره احزاب ؛ آیه ۲۳

 

پینوشت:

-     این جملات ماه هاست که در گلویم گیر کرده بود و خدا را شکر که بالاخره به رشته تحریر درآمد.

-    وقتی لیاقت و جربزه شهید شدن در تو نباشد، شروع می­کنی به نقد و ارزیابی انگیزه شهدا.(سید حسن حسینی)

 

یا حق